Köpek ishali, vücudun fazla su kaybetmesine yol açarak iştahsızlık, halsizlik ve ateş gibi problemlere yol açan bir durumdur. Her ne kadar köpeklerin sindirim sistemi insanlarınkinden farklı olsa da ishal, köpekler için de sağlığı tehdit eden ciddi bir risk faktörüdür. Özellikle yavru veya bağışıklık sistemi zayıf olan köpeklerde, ishal sorununun fark edildiği an tedavi edilmesi büyük önem taşır. Aksi halde, su kaybına bağlı olarak çeşitli doku ve sistemlerde daha farklı sorunlar gelişebilir.
Köpeklerde İshal Neden Olur?
Köpeklerin sindirim sistemi insanlarınkinden daha farklı çalışır, bu nedenle köpekler neden ishal olur anlamak için öncelikle bu sistemler arası farkları incelemek gerekir.
İnsan vücudunda sindirim çene, tükürük enzimleri ve dişler ile birlikte ağızda başlarken; köpeklerde midede yaşanır. Köpeklerdeki çene ve dişler besinleri koparmaya yararken, tükürük enzimleri daha çok bakteri öldürme amacına hizmet eder. Bu nedenle insanlardan farklı olarak köpekler, bozuk besinleri rahatlıkla ve hastalanma riski olmadan yiyebilir. Köpeklerdeki mide asidi de insanlarınkine kıyasla çok daha güçlü olduğundan, sindirimin büyük çoğunluğu burada gerçekleşir ve çok hızlı bir şekilde tamamlanır. Sindirim sistemi normal çalışan bir köpeğin, ağızdan aldığı besinleri bağırsaklara ulaştırması 10 saatten daha kısa sürer. Bu nedenle büyük miktarlarda ve normalden sık dışkılama ile karakterize olan ishal genellikle sindirim sistemini ilgilendiren bir sorundan kaynaklanır.
İshal, her cinsten ve yaştan köpekte yaşanabilen sorunlardan biridir. İshalin ana belirtileri arasında ise dışkının gevşek ve sulu olması, normalden sık yaşanması bulunur. Kimi durumlarda birkaç gün süren ishal, bazen haftalarca devam ederek köpeğin bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Köpeğin neden ishal olduğunu saptamak ise doğru tedavi planlamasında büyük önem taşır. Köpeklerde ishalin en yaygın nedenleri şunlardır:
- Gıda değişiklikleri
- Besin intoleransı
- Enfeksiyonlar
- Parazitler ve kurtlar
- Kullanılan ilaçlar
- Zehirlenme
- Stres
- Böbrek ve karaciğer hastalıkları
- Kanser
Çoğu zaman köpeklerde ishal kısa sürelidir ve kendiliğinden geçer ancak uzun süre devam eden vakalar hem vücuttaki elektrolit dengesini bozabilir hem de ek komplikasyonlara sebep olabilir.
Köpeklerde İshalin Tedavisi Nedir?
Köpeklerdeki ishal problemi birçok farklı sebepten kaynaklanabildiği için tedavi de çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. Sorunun en kısa sürede çözülmesi altta yatan esas problemin tespit edilmesine bağlıdır. Bunun için ise ishal semptomlarını gözlediğiniz anda köpeğinizi detaylı fizik muayene ve kontrol için veteriner hekime götürmeniz önerilir. İshalin yanı sıra şu gibi semptomların varlığında, randevu almada geç kalmamanız hayati önem taşıyabilir:
- Kilo kaybı
- Dışkıda kan
- İştahsızlık
- Kusma
- Anormal salya miktarı
- Çökük gözler, kuru burun ve yapışkan diş etleri gibi dehidrasyon belirtileri
İshal tedavisinin ilk basamağı köpeği yaklaşık 12-24 saat aç bırakmaktan geçer, böylece sindirim sisteminin dinlenmesi sağlanır. Ancak bu esnada vücuttaki dehidrasyonu gidermek ve toksinlerin atılmasına yardımcı olmak için temiz su ve elektrolit desteğinin sağlanması oldukça önemlidir. Bu şekilde ishalin vücutta yol açtığı vitamin, mineral ve sıvı kaybı hızla toparlanabilir.
Ancak veteriner hekimin yaptığı testlere bağlı olarak altta daha ciddi bir rahatsızlığın olduğu tespit edilirse ishal tedavisi de daha karmaşık hale gelebilir. Bu durumda ishali kesmek için özel diyet uygulamalarının yanı sıra; antibiyotik, antienflamatuar veya probiyotik ilaç kullanımı da önerilebilir. Uygulanan tedavinin ardından düzenli kontrollerle semptomların şiddeti ve yoğunluğu takip edilir, tedaviye yanıt vermeme durumunda ise ilaç ve diyet değişikliklerine gidilebilir. Sıklıkla beslenme değişiklikleri ve enfeksiyonlardan kaynaklanan ishalin, doğru ilaç ve diyet sayesinde kısa sürede iyileşmesi beklenir.
Köpeklerde İshalin Önlenmesi İçin Neler Yapılabilir?
Köpeklerde ishali hafifletmeye ve önlemeye yardımcı bazı doğal uygulamalar da bulunur. Örneğin; köpeğinizi bir süre aç bıraktıktan sonra az az su içmeye teşvik etmek, bu esnada semptom şiddetini gözlemek ve ardından sindirim sistemi sağlığına destek olan bir beslenme planı hazırlamak, yapabileceğiniz en etkili tedavi olabilir. Fakat evde kendi uygulamalarınıza geçmeden önce mutlaka veteriner hekim kontrolü yaptırmanız ve köpeğinizin aç bırakılmaya veya evde yapılacak koruyucu önlemlere hazır olduğundan emin olmanız da önemlidir.
Yavru veya aşırı yaşlı olmayan, ek sağlık problemi bulunmayan köpeklerde ishal tedavisi için evde alabileceğiniz bazı beslenme önlemleri şunlardır:
- Köpeğinizi aç bırakarak yavaş yavaş su ve doğal probiyotikler verebilir, dışkı kıvamı normale döndükten sonra ise bağlayıcı yiyeceklerden faydalanabilirsiniz.
- Yüksek kaliteli pirinci kaynatıp, tanelerini çıkardıktan sonra kalan çorbayı kullanabilir; besin değerini artırmak için suyun içine et suyu veya bebek maması ekleyebilirsiniz.
- Lif yönünden zengin olan doğal balkabağı püresinden veya tozundan besin planına ekleyebilirsiniz.
- Doğal probiyotik olan ev yoğurdunu, köpeğiniz tolere edebiliyorsa az miktarda verebilirsiniz.
- Kabuksuz haşlanmış patatesi ve yumurtayı etle karıştırarak hem ishal sorununu kesebilir hem de köpeğinizin gerekli vitaminleri ve proteinleri almasına destek olabilirsiniz.
- Sindirim sistemini destekleyen canlı bakteri kültürü barındıran probiyotik ilaçlar kullanabilirsiniz.
- Veteriner hekimler tarafından önerilen ve özellikle ishal tedavisinde kullanılan mamalardan faydalanabilirsiniz.
Bunların yanı sıra; köpeğinizin henüz işin başından ishal olmasını önlemek içinse şu tavsiyeleri göz önünde bulundurabilirsiniz:
- Yüksek kaliteli, dengeli ve sağlıklı mamalar kullanmak
- Sindirim sistemine destek olan vitaminlerden faydalanmak
- Aşırı yağlı ve sindirimi zor yemek artıklarını vermekten kaçınmak
- Yaşam alanında çevresel hijyen sağlamak
- Düzenli olarak dışkılama için dışarı çıkarmak
- Pis elle köpek mama ve su kabına dokunmamak
- Suyun ve mamanın taze ve temiz olduğundan emin olmak
- Köpek bakımını ve hijyenini ihmal etmemek
- Dışarıdan eve geldikten sonra pati temizliğine özen göstermek
- Düzenli aşı yaptırmak
Her köpekte ishalin şiddeti ve yaşanma şekli farklıdır, ayrıca her köpeğin metabolizması da kendine özeldir. Bu nedenle evde denenebilen bu tür tarifler kimi zaman ishal tedavisinde fazlasıyla etkili olsa da kimi zaman belirgin bir iyileşme göstermeyebilir. Evde köpeğinize özel ishal diyetleri uygularken, veterinerinizin önerilerini dinlemeniz ve semptomları yakından takip ederek deneme yanılmaya gitmeniz gerekebilir. Olası şiddetli durumlarda ise acil aksiyon almakta geç kalmamalısınız.
