İç parazit, köpeklerde karşılaşılan en yaygın sorundur. Tuvalet ihtiyacını karşılamak için çıkılan sıradan yürüyüşler, oyun arkadaşları ile etkileşimler veya birikmiş bir su birikintisi bile iç parazit riski taşır. Bu nedenle doğru önlemlerin alınmaması ve parazit sorununa zamanında müdahale edilmemesi, diğer hastalıklara evrilerek dostunuzun sağlığını ciddi anlamda kötüleştirebilir. Dolayısıyla köpek iç parazit nedenleri ve tedavisi hakkında bütün köpek sahiplerinin bilinç kazanması önemli bir konudur.
Köpeklerde İç Parazit Nedir?
Parazitler, en genel tanımıyla köpek vücuduna dışarıdan gelip yerleşen ve burayı konak olarak kullanan zararlı organizmalardır. Köpeğin kanından ve vücudundaki diğer besinlerden beslenen bu organizmalar, vücudun içinde olduğunda iç, dışında olduğunda ise dış parazit olarak adlandırılır. Dış parazit, dışarıdan görülebilmesi sebebiyle iç parazite nazaran daha kolay tespit edilen ve daha çabuk iyileşen bir sorundur. İç parazit ise tipine ve vücuda yerleştiği noktaya göre birçok doku ve organı etkileyebilir. En yaygın türler ve etkileri şu şekilde özetlenebilir:
- Yuvarlak kurtlar, köpeklerde en sık görülen iç parazit türleri arasındadır . Bu organizmalar iç bağırsağa yerleşen spagetti benzeri canlılardır ve en başta yavru köpekleri tehdit ederler.
- Kancalı kurtlar bağırsak duvarlarına yapışan ve kanla beslenerek köpeğin sağlığını bozan organizmalardır. Yiyeceklerden, deriden veya dışkıdan kolayca bulaşabilirler. Yavru köpekler dışkıları yeme eğilimi olduğundan ciddi tehlike altındadır. Bazı durumlarda, kancalı kurt vakalarının zamanında tedavi edilmesi hayati olabilir.
- Kalın bağırsak kurtları, genellikle belirgin bir bulguyla gelişmeyen ve bu sebeple son derece tehlikeli olan parazitlerdir. Detaylı analiz ve testler yardımıyla anlaşılabilirler.
- Tenyalar, en kolay fark edilen köpek iç parazit türleridir ve ara konak olan pirelerin yutulması sonucu vücuda geçerler. Tenya doğrudan dışkıda görülebilen bir parazit olduğundan erken teşhis edilebilir.
Bunların yanı sıra giardia ve coccidia gibi iç parazit türleri de bulunur ve bu tür iç parazitler köpeğe farklı yollardan bulaşabilir. Sıklıkla kontamine mama ve su kapları, besinler, dışkı ve toprak gibi maddeler parazitlerin hayvandan hayvana bulaşmasında etkilidir. Yavru köpeklerde ise annenin enfekte olması doğrudan enfeksiyon riski taşır, çünkü enfeksiyon yavru anne karnındayken de annenin sütüyle beslenirken de aktarılabilir. Pire benzeri dış parazitlerin solunum veya ağız yoluyla yutulması da iç parazite sebep olabilir.
Köpeklerde İç Parazit Belirtileri
İç parazitler, birden fazla sayıda ve şekilde organizmalar olduğundan köpek vücudunda farklı semptomlara yol açarlar. En yaygın köpek iç parazit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kanlı ishal
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- İshal
- Kusma
- Anemi
- Öksürme
- Kaşınma
- Karın şişliği
Bununla birlikte; her parazit enfeksiyonunda parazitin türü, enfekte olma şiddeti ve genel sağlık durumu gibi faktörler oluşan belirtileri yakından etkiler. Kimi enfeksiyonlar oldukça ciddi seyrederken kimilerinde herhangi bir bulgu gözlenmeyebilir. Bu nedenle düzenli veteriner hekim kontrollerinin yapılması, köpek sağlığının kontrol altında tutulması ve parazit risklerinin şiddetli hale gelmesini önlemek adına oldukça faydalıdır.
Köpeklerde İç Parazit Tedavisi
İç parazit, köpek yaşamını sürekli tehdit eden yaygın bir sorundur ve birçok farklı şekilde gelişebilir. Bu nedenle köpeklerde iç parazit tedavisi; parazitin türüne, etkilediği dokuya, genel sağlık durumuna, yaşa ve diğer benzer parametrelere göre belirlenir.
- Kurt benzeri parazit tedavilerinde bu kurtların dökülmesin yardımcı dewormer ilaçlar, antibiyotikler, kremler veya damardan alınan diğer ilaçlar kullanılabilir. Bağırsaklara yerleşen kurtlar için en etkili ilaç dewormer ilaçtır ve genellikle ağızdan alındıktan sonra köpek sistemine yerleşen parazitlerin ölerek dışarı atılmasını sağlar.
- İç parazit vakalarına ek olarak bakteriyel enfeksiyonların olması halinde antibakteriyel ilaçlar da tedavi planına eklenebilir.
- Parazit vakalarının tekrarlamasını önlemek adına koruyucu aşılar yapılır.
- Köpeğin iç parazitlere genetik olarak yatkın olması halinde altta yatan diğer faktörleri araştırmak adına daha detaylı bir teşhis ve tedavi planı oluşturulur.
Olası enfeksiyon riskleri için düzenli teşhislerin yapılması ve hastalık varlığının test edilmesi gerekir. Daha sık dışarıya çıkan köpeklerde ve yavrularda test sıklığının artırılması en etkili koruyucu yöntemdir. Ardından yapılacak düzenli aşılamalar ve uygulanacak sağlıklı beslenme planı, köpeğin bu tür parazitlerden etkilenmemesini sağlayacaktır. Bu aşamada kullanmanız gereken kuru mama, yaş mama ve ek vitamin, mineral takviyesi gibi besinler hakkında uzman veterinerden yardım alabilirsiniz.
Köpekteki Parazit İnsana Geçer mi?
Köpeklerdeki iç parazitler sadece sevimli dostunuzun yaşam alanını bozan sorunlar değildir, kimi parazitlerin insan sağlığını tehdit etme riski de bulunur:
- Yuvarlak solucanlara ait yumurtalar herhangi bir şekilde insan tarafından yutulursa, solucan larvaları doku ve organları istila ederek kistlere neden olabilir. Özellikle enfekte hayvan ile iç içe olan insanlarda larvaların vücuda girme riski daha yüksektir, etkilenen organ ise genellikle karaciğerdir.
- Kamçılı kurtlar insana bulaşmaz ancak kurt larvaları deriye yerleşebilir. Bu durum deride kaşıntıya yol açar fakat larvalar insan derisinde büyüyemediğinden birkaç hafta içinde ölür. Daha dirençli kurt larvaları ise vücutta ilerleyerek gözlere ulaşabilir ve burada çeşitli görüş sorunlarına yol açabilir.
- Tenya, ara konağı pire olan bir parazit türüdür ve yutma yoluyla insana geçebilir. Tenyanın çeşidine göre bulgular anında veya yıllar sonra ortaya çıkabilir, hafif veya şiddetli şekilde olabilir.
Düzenli veteriner kontrolleri, koruyucu aşılar ve temiz ev ortamı iç parazitleri önlemeye yardımcı yöntemler arasındadır. Ek olarak kene ve pire gibi dış parazitleri önleyici ürünler kullanmak ve köpeğinizi dışarıya çıkardığınızda steril olmayan ortamlardan uzak durmak da enfeksiyon riskini düşürmede etkilidir. Bu nedenle köpeğiniz için gerekli sağlıklı beslenme ve yaşama alanını sunmanız, düzenli veteriner kontrollerini ve aşılarını aksatmamanız durumunda “Köpekteki parazit insana geçer mi” diye telaşlanmanıza da gerek kalmaz.
