Köpeklerde gençlik hastalığı, diğer adıyla Distemper olarak bilinen ve bulaşıcılığı ile öldürücülüğü yüksek olan riskli bir hastalıktır. Sıklıkla genç köpeklerde görülmesi sebebiyle halk arasında bu isimle anılıyor olsa da yetişkin evcil köpeklerde veya sokak köpeklerinde de görülebilir. Köpeklerin yakalanacağı en şiddetli hastalıklardan biri olmasına rağmen düzenli aşılama ve doğru bir bakım ile önlenmesi mümkündür. Peki köpeklerde gençlik hastalığı tamamen iyileşir mi ve sonradan tekrarlar mı?
Gençlik Hastalığı Nedir?
Gençlik hastalığı; köpeklerin her yaşam evresinde yakalanabileceği, solunum ve sindirim sistemlerini etkileyen viral hastalıktır. Köpeğin bağışıklık sistemini zayıflayarak ciddi komplikasyonlara sebep olan gençlik hastalığı genellikle halihazırda vücut direnci düşük olan 3-6 ay arası yavru köpekleri etkiler. Ancak eğer aşılanmamışsa yetişkin evcil köpekler de ciddi risk altındadır. Canine distemper virüsünden kaynaklanan hastalığın şiddeti ve morbiditesi genellikle yüksektir; fakat köpeğin ırkı, sağlık durumu, bağışıklık sistemi ve bulaşan virüsün varyantı gibi parametreler hastalığın formunu yakından etkiler.
Genel olarak hızlı bulaşan ve doğrudan gastrointestinal sistemi etkileyen gençlik hastalığının ilk evrede şu gibi semptomlara yol açması beklenir:
- Nefes darlığı
- Burun ve göz akıntısı
- Yüksek ateş
- İshal
- İştahsızlık
- Kusma
- Öksürük
- Beyin ve pati sertleşmesi
Tedavi edilmeyen hastalık ilerleyerek ikinci evreye geçebilir ve kısmi veya tam felç, kas seğirmeleri, depresyon, çiğneme tükürme artışı, hareket koordinasyon kaybı gibi nörolojik semptomlar vererek hayati riskler doğurabilir. Bu nedenle her evcil hayvan sahibinin, köpeklerde gençlik hastalığı nedir, nasıl önlenir konularında bilinç kazanarak zamanında önlem alması gerekir.
Gençlik Hastalığı Neden Olur?
Viral bir hastalık olan gençlik hastalığı son derece hızlı ve kolay şekilde yayılır. Özellikle bağışıklık sisteminin zayıfladığı kış ayları ile mevsim geçişleri hastalık bulaşıcılık riskinin arttığı dönemlerde. Enfekte olan bir hayvanın;
- Öksürme hapşırma esnasında havaya saçtığı damlacıklar,
- Yiyecek veya su kaplarına yapışan salyalar,
- İdrarı veya kanı
ile temas eden sağlıklı köpekler gerekli aşılarla korunmuyorlarsa anında enfekte olurlar. Zor koşullara dirençli olan virüs vücuda girdikten sonra 2 ila 6 hafta içinde köpeğin ölümüne neden olabilir. Bu nedenle gerekli tedavi çalışmalarının ve koruyucu önlemlerin zamanında alınması hayati öneme sahiptir.
Gençlik Hastalığı Tedavisi
Birçok köpeği etkileyen ve özellikle kış aylarında artış gösteren gençlik hastalığı vakaları, zamanında yapılan çalışmalarla kontrol altına alınabilir. Ancak en doğru uygulama için hastalığın öncelikle tanı alması gerekir. Gençlik hastalığı semptomları diğer birçok hastalık ile benzerlik gösterdiğinden tanılama esnasında çeşitli kan analizleri, emar görüntülemeleri ve tomografiler kullanılabilir. Tedavi ise büyük ölçüde hastalığın seyrine ve köpeğin bağışıklık sistemine bağlıdır. Nitekim gençlik hastalığının spesifik bir tedavisi olmamakla birlikte, erken teşhis sayesinde enfeksiyon ve semptom şiddeti büyük ölçüde azaltılabilir, sinir sistemi kaynaklı nöbetler önlenebilir. Antibiyotik tedavisi birincil evrede çıkan semptomlar üzerinde etkiliyken, nörolojik problemler için antikonvülzan ilaçlar kullanılabilir.
Büyük oranda ölümcül olan gençlik hastalığından korunmanın en iyi yolu hastalığa hiç yakalanmamaktır. Bu aşamada alınacak bazı önlemler en etkili tedavi yöntemi olabilir:
- Gençlik hastalığı aşısı 6. hafta itibariyle başlatılabilir. Aşının tüm dozlarda alınması haline, 3 yıla veya daha uzun süreye kadar koruyuculuk sağlanır. Bu süre sonunda aşılamanın yeniden başlatılması ve dozların eksiksiz yapılması gerekebilir. Ancak bu aşamadaki karar, veteriner hekimin görüşüne bağlıdır.
- Karma aşılar ve aşı takvimindeki diğer aşılar köpek bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Ayrıca diğer birçok hastalıktan korunma açısından da faydalıdır. Bu nedenle aşıların hiçbiri aksatılmamalıdır.
- Özellikle aşılanmamış köpekleri sokak hayvanlarından uzak tutmak ve kontamine olduğu düşünülen alanlara yaklaştırmamak önemlidir.
- Köpeğin sosyalleştiği arkadaşlarını bilinen ve düzenli olarak aşılanan sağlıklı bir çevreden seçmek sadece gençlik hastalığına değil, diğer hastalıklara yakalanma riskini de düşürür.
- Köpek sahiplenmeden önce anne sütünden ne zaman kesildiğinin öğrenilmesi, buna göre gerekli besin takviyelerinin dışarıdan karşılanması gerekir.
- Beslenme planının veteriner hekim kontrolünde düzenlenmesi ve köpeğin yaşına, sağlık durumuna uygun şekilde planlanması bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına yardımcıdır.
Gençlik hastalığının seyri köpeğin genel sağlık durumu ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle köpeklerde gençlik hastalığı neden olur iyi anlaşılması ve gerekli aşıların düzenli olarak yaptırılması hastalıktan korunmadaki en önemli adımdır. Ayrıca hastalık, özellikle soğuk havalarda yayıldığından bu mevsimlerde bağışıklık sistemini güçlendirecek ek vitamin ve mineral takviyelerinin alınmasında da fayda vardır. Bütün bunlara ek olarak düzenli veteriner kontrollerinin yapılması ve tavsiyelerinin dinlenmesi de birçok hastalıkla birlikte gençlik hastalığından korunmaya yardımcı olabilir.
Gençlik Hastalığı İyileşir mi?
Gençlik hastalığı yaygın bir viral hastalıktır ve büyük ölçüde ölümcül seyreder ancak yine de hastalığın tamamen iyileşmediğini söylemek doğru olmaz. Erken dönemde teşhis edilen, bağışıklık sistemini güçlendirici uygulamalarla birlikte uygulanan hızlı tedaviler sonucu hastalık iyileşebilir. Bu nedenle gençlik hastalığına yakalanan bir köpeğin tedavisine en erken dönemde başlamanız ve süreci mutlaka uzman bir veteriner hekim kontrolüyle birlikte yönlendirmeniz gerekir.
Bütün bunlara rağmen iyileşen gençlik hastalığı vakaları da birçok açıdan riskli olabilir ve kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu hasarlar kimi zaman hastalıkla eş zamanlı olarak gerçekleşirken, kimi zaman hastalığın iyileşmesinden yıllar sonra da ortaya çıkabilir. Bu hasarlar yaygın olarak şunlardır:
- Kısmi veya tam felç
- Hareket koordinasyon kaybı
- Nöbet
- Kas seğirmeleri
- Anemi
- Kalp ve böbrek yetmezliği
- Diğer enfeksiyonlara yakalanma riski
Tüylü dostunuzun sağlığı için gençlik hastalığına karşı, köpeğinizin yaşı ve sağlık durumu ne olursa olsun her zaman tetikte olmanız gerekir. Yavruluk döneminden itibaren yaptıracağınız düzenli aşılar, kontroller ve tüketilen ek besinler gençlik hastalığından korunmaya da hastalığın iyileşmesine de yardımcıdır.
