Kedilerde hırıltılı nefes alma veya ağız açık ve dil dışarda soluma gibi karakteristik özelliklere sahip olan solunum zorluğu, kedi yaşam kalitesini düşüren ve sağlığı ciddi risk altına sokan bir durumdur. Genellikle başka bir sağlık sorununun semptomu veya sonucu olarak ortaya çıkan solunum zorluğunda, şiddeti birçok parametreye göre değişiklik gösteren farklı semptomlar mevcuttur. Bu nedenle kedi sağlığını bir an önce eski haline döndürmek için kedilerde hırıltılı solunum fark edildiği anda gereken profesyonel tedavi aranmalıdır.
Kedilerde Solunum Zorluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Halk arasında solunum zorluğu olarak bilinen kedi hastalığı tıp dilinde “dispne” olarak adlandırılır. Nefes alma, verme veya her iki durumda ortaya çıkan bu sağlık problemi, solunum sistemini oluşturan burun, soluk borusu, akciğer gibi parçalardan biriyle ilgili olabilir. Bu nedenle hastalığa sebep olan faktörler ve bulgular kediden kediye değişiklik gösterir.
Astım kediler arasında yaygın olan bir hastalıktır ve anormal nefes almanın arkasındaki temel neden olabilir. Stres veya alerjenlerin bağışıklık sistemini tetiklemesi sonucu gelişen astımda, akciğerlerdeki iltihaplanma sebebiyle vücuttaki hava geçiş kanalları daralır ve mukus ile dolar. Havadaki toz, küf, polen gibi alerjenler de bu geçiş yollarını tıkayarak kedinin soluk alıp vermesini zorlaştırabilir. Bunun yanı sıra; kalpte ve akciğerlerde yaşayan kalp kurtları, akciğerlerin etrafını tıkayarak oksijen seviyesini kısıtlayan kalp yetmezlik problemi, lösemi, kanser ve kedi gribi gibi birçok sorun kedide kısa veya uzun süreli solunum güçlüğüne yol açabilir.
Her vaka aynı riske sahip olmasa da hastalık belirtileri hakkında bilgi edinmek ve semptom varlığında acil veteriner hekim müdahalesi aramak, olası riskleri önlemeye yardımcıdır. Kedilerde solunum zorluğunun başlıca belirtileri ise şunlardır:
- Hızlı soluk alıp verme (dakikada 40’tan fazla nefes alıp verme fazla kabul edilir)
- Yemek yememe
- Öksürme
- Nefes alıp verme esnasında başı ve boynu öne doğru uzatma
- Hırıltılı soluma
- Mavi-mor renkli diş etleri ve dil
- Ağıza köpük benzeri sıvı birikimi
- Solunum sırasında göğsün anormal seviyede hareket etmesi
- Ağız açık soluma
Kedilerde solunum güçlüğüne sebep olan sorunların birçoğu ciddi sağlık sorunlarıdır, bu nedenle bu tip bulguların oluşması hastalığın ilerlediğini gösteriyor olabilir. Her durumda riskler aynı seviyede olmasa da; kedinin içinden gelen hırıltı ile karakterize olan bu sorunun, acil müdahale gerektiren önemli bir sağlık problemi olduğu ve tedavide gecikilmesi halinde ölümcül sonuçlara yol açabildiği unutulmamalıdır.
Kedilerde Solunum Zorluğunun Tipleri Nelerdir?
Kedilerde solunum zorluğu, oluşma biçimi ve şekline göre farklı gruplar altında incelenir:
Soluk Soluğa Kalma
Soluk soluğa kalma, köpeklerde yaygın olsa da kedilerde sık sık ortaya çıkan bir durum değildir. Köpeklerin koşturma ve oyun oynama ardından vücut ısılarını dengelemek için yaptığı bu doğal davranış, kedilerde önemli bir risk faktörüdür ve genellikle aşırı stres ile ilgilidir. Dolayısıyla bu tip bir bulgunun olması kedinin yaşam alanında büyük stres yaşadığını ve buna bağlı olarak solunum güçlüğü yaşadığını gösteriyor olabilir.
Hırıltılı Soluma
Hırıltılı soluma, nefes verme sırasında gelen hırıltı sesidir ve hava yollarının daraldığını veya kısmi olarak tıkandığını gösterir. Bu tip bir sorunun arkasındaki ana neden genellikle kronik astım rahatsızlığı veya üst solunum yolları enfeksiyonlarıdır. Bu nedenle “kedim hırıltılı nefes alıyor” diyorsanız, detaylı müdahale ve tetkik için veteriner hekime danışmanız en doğru yöntem olacaktır.
Hızlı Nefes Alma
Hızlı soluk alma, sıklıkla kandaki oksijen seviyelerinin yetersiz veya karbondioksit miktarının fazla olduğunu gösterir. Kandaki bu anormal seviyeleri dengelemek isteyen kediler hızlı nefes alarak oksijen miktarını artırmaya çalışırlar. Bu tip bir sorunun varlığında hızlı bir egzersiz veya oyun, kedinin solunum hızını ideal seviyeye getirmeye yardımcı olabilir. Ancak kedi dinlenmeye geçtiğinde kan seviyeleri tekrar eski sağlıksız halini alabilir. Kedinin hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olması halinde ise hızlı nefes alma ekstra risk taşır çünkü kan seviyeleri büyük ölçüde düşük ve kalitesizdir. Buna bağlı olarak ilerleyen evrede çeşitli kalp ve akciğer hastalıkları, metabolik rahatsızlıklar ve vücut ağrıları oluşabilir.
Derin Nefes Alma
Derin nefes alma, kedinin mevcut solunum sorunlarının üstesinden gelmeye çalıştığını gösteren bir işarettir ve bu nedenle yakından gözlenmelidir. Nefes almak için fazla efor sarf eden kedide ek olarak; ağızdan nefes alma, nefes alırken fazla gürültü çıkarma, dinlenme esnasında güçlükle soluma ve nefes alırken yutkunma gibi semptomlar varsa zaman kaybetmeden veteriner hekime danışılması gerekir.
Solunum zorluğunun her tipi belirli bir riske sahiptir, bu nedenle sorun ne kadar hızlı tespit edilirse tedavi de o kadar hızlı başlatılarak kedinin yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.
Kedilerde Solunum Zorluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Kedilerde solunum zorluğunun tedavi edilebilmesi için öncelikle altta yatan sebebin tespit edilmesi gerekir. Fiziki muayenenin yanı sıra çeşitli testler, tetkikler ve görüntüleme yöntemleri solunum organlarının hangisinde sorun olduğunu ve bu sorunun seviyesini belirlemeye yardımcı olur. Kronik bronşit, üst solunum enfeksiyonları, kalp hastalıkları, travma ve yabancı cisim tıkanıklıkları gibi sorunlar, veteriner hekim tarafından gerekli görülen tanılama yöntemlerinin ardından kolayca belirlenir. Bu aşamada kedideki semptomların ne zaman ortaya çıktığı, ne sıklıkla geliştiği ve gözlenir olduğu gibi hastalık öyküsüne dair sorulara doğru yanıt verilmesi de oldukça önemlidir. Ardından uygulanacak tedavi ise altta yatan problemin türüne ve şiddetine bağlı olarak kedi özelinde planlanır.
- Astım ve bronşit kaynaklı solunum problemlerinde iltihaplanmayı azaltmak ve hava kanallarını açmak için düzenli ilaç kullanılır.
- Kanser benzeri hastalıkların varlığında kemoterapi, radyoterapi, ameliyat gibi farklı tedaviler denenebilir.
- Bakteriyel enfeksiyonlarında antibiyotik ilaçlar, mantar enfeksiyonlarında antifungal ilaçlar, viral enfeksiyonlarda ise daha bütüncül yaklaşımlar uygulanabilir.
- Bu esnada kedinin yaşadığı yoğun stresi gidermek için yaşam alanında çeşitli düzenlemelerin yapılması ve çevresel şartların iyileştirilmesi denenebilir.
- Kandaki oksijen seviyesini yükseltmek için kedi ile daha fazla vakit geçirmek ve oyun oynamak gerekebilir.
- Ek olarak; veteriner hekim kontrolüyle diğer yöntemlere ve yeni yaklaşımlara da başvurulabilir.
Solunum zorluğu tedavisi kedi fiziki durumunun sürekli kontrol edilmesini gerektiren ve olası değişiklikler doğrultusunda yeniden planlanan uzun soluklu bir süreçtir. Bu süreçte veteriner hekim önerilerini göz önünde bulundurmak ve kedi yaşam kalitesini artıran ortam düzenlemeleri yapmak son derece önemlidir.
