Kedilerin sağlıklı ve uzun bir ömür sürmesinde aşılama çalışmalarının önemi oldukça fazladır. Yavruluk döneminden başlamak üzere düzenli olarak yapılan aşılar, kedinin çeşitli hastalıklardan korunmasına yardımcı olarak yaşam kalitesini artırır. Bu doğrultuda kedi sağlığına ve yaşına bağlı olarak belirli aralıklarla uygulanan karma aşı, bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı birincil uygulamadır. Peki içerik ve etki bakımından en faydalı uygulamalardan olan karma aşı nedir, ne sıklıkla yaptırılmalıdır?
Karma Aşı Nedir? Kedilerde Karma Aşı Neden Önemlidir?
Kediler, kişisel bakım ve temizlikteki ustalıkları ile bilinen canlılar olsalar da sağlıklı bir ömür sürmek için çeşitli tıbbi uygulamalara gereksinim duyarlar. Tıpkı köpeklerdeki gibi yavruluk döneminden itibaren yaptırılması tavsiye edilen bu uygulamalar, kedilerin sağlıklı gelişimine ve ömür sürmesine büyük ölçüde fayda sağlar. Dış ve iç parazit benzeri uygulamalar özellikle mikroorganizmalara bağlı hastalıkları önlemeye yardımcı çalışmalar iken karma aşı, çok daha ciddi rahatsızlıkları önleme etkisi ile bilinir.
Kuduz ve lösemi aşısı ile birlikte 3 ana aşı uygulamasından olan karma aşı kedi hastalıklarından korunma amacıyla yapılır. Karma aşı kedileri kanlı ishal, nezle, viral enfeksiyonlar, kedi gribi ve gençlik hastalığı gibi ölümcül riski yüksek hastalıklara karşı dirençli hale getirir. Böylece özellikle bağışıklık sistemi henüz gelişmemiş yavru kedilerin bu tür hastalıkları kolayca atlatmasını sağlar. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıf olan yetişkin kedilerin ve yaşlı kedilerin de rahat ve sağlıklı bir ömür sürmesine destek olur. Bu yönüyle karma aşı, kedi sağlığı için son derece gerekli bir aşı türüdür ve kedinin aşılamaya hazır hale gelmesinden sonra mutlaka düzenli olarak yaptırılmalıdır.
Kedilerde Karma Aşı Ne İşe Yarar? Ne Zaman Yapılır?
Karma aşı, kedileri birçok farklı hastalığa karşı koruyan en temel uygulamalardan biridir. Genellikle parazit tedavilerinin ardından belirli aralıklarla yaptırılan karma aşı, bağışıklık sistemini güçlendirerek kedinizi ölümcül hastalıklara karşı dirençli hale getirecektir. Bu nedenle kedi karma aşı uygulamaları büyüme, gelişme ve yetişkinlik evrelerinde düzenli olarak sürdürülmesi gereken çalışmalardır.
Yavru kedilerde sağlıklı bir aşı takviminin oluşturulması için yaklaşık 2 ay beklemek gerekir. Çünkü bu süre boyunca yavru kediler anne sütüyle beslenir ve besin değeri yüksek süt sayesinde çeşitli hastalıklara karşı korunmuş olurlar. Ancak beslenmenin yavaş yavaş değişmesi ve kedinin bağımsızlaşmaya başlaması ile birlikte aşı çalışmaları da başlatılabilir.
Kedilerdeki karma aşı genellikle dış parazit uygulamalarının ardından 8-10 haftalık dönemde başlar ve belirli aralarla tekrarlanarak toplam 3 farklı aşamada uygulanır. İlk doz, yavru kedilerdeki bağışıklık sistemini güçlendirmeyi hedefler. Ardından gelen ikinci aşama, 3-4 haftalık aralıklarla hatırlatma dozu olarak tekrarlanır ve kedi yaklaşık 16-20 haftalık oluncaya kadar devam eder. Bu sürenin ardından 1 yıl sonra ise güçlendirici doz olarak karma aşının 3. aşamasına geçilir ve kedide uzun süreli koruma sağlamak için her 3 senede bir karma aşı tekrarı yapılır.
Elbette karma aşının dozajı ve uygulama aralığı kedi sağlığı ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle kedilerdeki aşı takvimi planının veteriner hekim tarafından değerlendirilmesi ve genel sağlık durumu, geçmiş aşılama çalışmaları, yaşam tarzı gibi parametrelere göre belirlenmesi gerekir. Kedinin yaşam koşullarına uygun bir aşı programını takip etmesi, belirli hastalıklardan korunması açısından oldukça önemlidir.
Karma Aşının Koruma Sağladığı Hastalıklar ve Kediler Üzerindeki Etkileri
Karma aşının viral hastalıklar da dahil olmak üzere ölümcül birçok hastalığa karşı koruyucu etkisi bulunur. Kedi özelinde belirlenen aşı takviminin kaçırılmadan takip edilmesi ile şu hastalıklara karşı etkin koruma sağlanır:
Feline Herpesvirüs (FHV)
FHV, ilk olarak üst solunum yollarını ve gözleri etkileyen viral bir hastalıktır. Enfekte kediler arası burun, göz, ağız yapılarının veya sıvılarının doğrudan teması sonucu bulaşır ve yaklaşık 24 saat içinde ilk bulgularını vermeye başlar. Son derece hızlı yayıldığından burun tıkanıklığı, hapşırma, burun akıntısı gibi belirtilere yol açar. Kimi durumlarda ağız ülseri ve zatürre benzeri ciddi sorunlara yol açabilir. Kimi kediler ilk enfeksiyonu herhangi bir bulgu vermeden atlatır ancak bu durumda virüsün vücutta beklemeye geçme riski oldukça yüksektir. Dolayısıyla bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak aylar sonra yeniden aktif hale gelebilir.
Feline Panleukopenia (FPV)
FPV, kedilerdeki yaygın bulaşıcılık gösteren gençlik hastalığıdır ve hayati tehlike riski yüksektir. Özellikle yavru kedileri veya henüz aşılanmamış kedileri etkiler. Temel niteliği ise bağırsak, cilt ve kemik iliği hücrelerine girerek vücudun büyüme, gelişme mekanizmasını zedelemesidir. Dolayısıyla etkisi zamanla şiddetlenerek artar ve kedinin genel vücut sağlığını olumsuz şekilde etkiler. Yaygın semptomları arasında belirgin enerji düşüşü, iştahsızlık ve kusma gelir. Tedavi edilmediğinde bu etkiler enfeksiyondan birkaç gün içinde oluşabileceği gibi yıllar sonra da görülebilir.
Feline Calicivirus FCV
FCV, üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan viral hastalıktır ve kedi gribi benzeri semptomlar verir. Hastalık bulguları virüsün enfekte ettiği dokuya bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin; akciğeri ve çevre dokuları etkilediğinde şiddetli öksürük ve nefes alma güçlüğü şikayetlerine yol açabilir. Kimi zaman eklemleri enfekte ederek eklem iltihabına neden olabilir. Her kedide görülen yaygın semptomları arasında ise burun akıntısı, göz akıntısı, ateş, ağız yarası, dehidrasyon, iştahsızlık bulunur. Bu hastalık çoklu organ sorunlarına yol açabildiğinden ölümcül riski yüksek bir enfeksiyondur ve doğrudan veya ortak eşya kullanımı ile dolaylı olarak bulaşabilir.
Yukarıdaki hastalıklardan korunmak için karma aşı takviminin düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Nitekim zamanında ve kontrollü yapılan karma aşı uygulamaları, kedinizi bu hastalıklara karşı koruyarak hayati riskleri minimuma indirecektir. Karma aşı uygulamalarının ardından kedinizde ateş, iştahsızlık, halsizlik gibi semptomların görülmesi son derece doğaldır. Ancak özellikle ishal ve kusma gibi bulguların normalden uzun süre devam etmesi halinde acilen veteriner hekiminizle iletişime geçmeniz önerilir. Eğer kedi karma aşı nedir ve hangi durumlarda uygulanmalıdır, konularına kesin olarak karar veremiyorsanız da yine veteriner değerlendirmelerini göz önünde bulundurmanız tavsiye edilir.
