Kedi sahiplerini en çok endişelendiren hastalıklardan olan FIP, koronavirüs ile enfekte olan kedilerde mutasyona uğrayarak hayati tehlikeye yol açan viral bir virüstür. Bağışıklık sistemini etkileyerek vücutta bir dizi komplikasyona neden olan FIP ile mücadelede hastalıktan korunma yöntemleri ve risk faktörleri hakkında bilgi edinmek büyük önem taşır. Peki fip nedir, neden olur ve nasıl önlenir?
Kedilerde Fip Hastalığı Nedir?
FIP veya diğer adıyla “Feline Infectious Peritonitis” (Kedilerde Enfeksiyöz peritonitisi); evcil ve vahşi kedilerde görülen, bağışıklık sisteminin zayıflaması ile karakterize, koronavirüs kaynaklı ve hayati tehlikesi yüksek bir hastalıktır. Temel olarak karın zarında sıvı birikimi ve yangı gibi şikayetlere sebep olan FIP hastalığı, 2 ila 13 yaş arası kedilerin büyük çoğunluğunda ölümle sonuçlanır. Bu nedenle hastalık kaynağı hakkında bilinç kazanmak ve olası semptomları önlemek adına koruyucu tedavi çalışmalarını başlatmak, kedideki mevcut sağlıklı yaşam koşullarının sürdürülmesi adına son derece önemlidir.
Mutasyon sonucu ortaya çıkan kedilerde Fip hastalığı ıslak ve kuru olmak üzere iki farklı formda görülebilir.
Kuru (Birincil) Form
Kuru veya birincil form; virüsün, iç organlarda nodüler büyümeye sebep olması sonucu ortaya çıkan ve yavaş ilerleyen halidir. Karaciğer, böbrek, gözler ve bağırsaklar gibi iç organlarda nodüler iltihaplanmaya yol açarak gelişir ve kronik iştahsızlık, kilo kaybı, ateş gibi semptomlar ile kendini gösterir. Hastalığın bu formunda kedi bağışıklık sistemi, vücuda yayılan virüsle savaşmaya çalışır ve bu aşırı reaksiyonun bir sonucu olarak vücudun farklı yerlerinde lezyon geliştirebilir. Dolayısıyla oluşan lezyona ve etki alanına bağlı olarak kedide bir dizi ek sistematik problem de görülebilir.
Islak (İkincil) Form
Islak veya ikincil form ise; birincil formun devamı olarak ortaya çıkan ve virüsün, karın ve göğüs gibi vücut boşluklarına yayılarak bu bölgelerde sıvı birikime yol açan halidir. Sıvı birikiminin belirgin semptomları arasında aşırı kilo kaybı ve karın bölgesinde şişlik gibi bulgular ilk sıradadır. Diğer forma göre çok daha hızlı ilerleyen ıslak formda semptomlar daha şiddetlidir ve kediyi daha çabuk etkiler. İç organdaki inflamasyonun artışına bağlı olarak solunum sıkıntısı ve genel halsizlik gibi çok daha ciddi sonuçlar doğuran bugular verebilir.
FIP; koronavirüs mutasyonu sonucu oluşan, sıklıkla stres, çevresel değişiklikler, bağışıklık sisteminin zayıf olması gibi faktörlere bağlı olarak kendini gösteren sinsi bir hastalıktır. Kediler arasında hızlı yayılma potansiyeli olan bu tehlikeli hastalığın morbidite oranı yüksektir, bu nedenle genç yaşta kayıplara yol açabilir.
Kedilerde Fip Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
FIP hastalığının temel nedeni koronavirüs mutasyonudur ancak bu virüs, çoğu zaman hafif mide-bağırsak enfeksiyonlarına neden olur ve herhangi bir semptom vermez. Kimi durumlarda ise FIP’e dönüşerek çeşitli bulgulara yol açabilir. Ne yazık ki, özellikle ilk evrede oldukça sinsi ilerleyen Fip belirtileri her zaman net şekilde anlaşılmayabilir veya kedi hayatını büyük ölçüde rahatsız etmiyor olabilir. Hastalığın formuna ve vücut lezyonlarına göre solunum, sindirim, boşaltım organları üzerinde olumsuz etkileri olan bu hastalığın yaygın bulguları arasında şunlar sıralanabilir:
- Yüksek ateş
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Stres
- Halsizlik ve yorgunluk
- Görme yetisinde gerileme
- Gözlerde sulanma
- Nezle ve burun akıntısı
- Solunum problemleri
- Doku reaksiyonları
- Vücutta sıvı birikimi
Kedinizde yukarıdaki bulguları fark etmeniz halinde acilen veteriner hekim randevusu planlamanız gerekir. Çünkü FIP kontrol edilmesi güç bir hastalıktır ve zamanında gerekli tedavi başlatılmadığı takdirde ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Kedilerde Fip Hastalığının Tedavisi
FIP, tanılamanın zor olduğu bir hastalıktır çünkü sinsi şekilde ilerler. Bu nedenle kesin tanı için veteriner hekim tarafından yapılan laboratuvar test sonuçlarının ve görüntüleme çalışmalarının incelenmesi gerekir. Bütün veriler bir araya getirildiğinde FIP tanısı konulan kedide semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için çeşitli destekleyici tedaviler uygulanabilir. Ancak hastalığın kesin bir tedavisi veya aşısı bulunmadığından bu uygulamaların nasıl sonuçlanacağı birçok farklı parametreye bağlı olarak değişiklik gösterir.
FIP ile mücadelede denenebilecek tedavi yöntemleri arasında şunlar bulunur:
- FIP, doğrudan bağışıklık sistemini etkilediğinden bağışıklık sistemini güçlendirebilmek adına kedi gribi aşısı (FCV), kuduz aşısı ve kedi panlökopeni virüsü aşısı (FPV) gibi aşılar yapılabilir.
- Vücuttaki iltihaplanma ve ağrı şikayetlerini hafifletmeye yarayan anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
- Vücut boşluklarındaki sıvı birikimini azaltmak ve kediyi fiziksel olarak rahatlatmak için sıvı tedavisi uygulanabilir.
- İştahsızlık ve kilo kaybı semptomlarını gidermek için iştah açıcı ilaçlar kullanılabilir, bağışıklık sistemine destek olan vitamin ve mineral takviyelerinden faydalanılabilir.
- Bazı durumlarda veteriner önerisiyle steroid ilaçlar da kullanılabilir.
FIP tedavisinde uygulanacak destekleyici tedavi yöntemi, veteriner hekim tarafından belirlenir ve kedinin tedaviye verdiği yanıta bağlı olarak zaman içinde değiştirilebilir. Bu nedenle en doğru metot için ilk önce veterinerinize danışmanız önerilir.
Fip Hastalığı İnsana Bulaşır Mı?
FIP, kediler arasında doğrudan temas veya dışkı yoluyla hızla bulaşır ancak insanlara geçme riski taşımaz. Bu nedenle enfekte olan bir kediden hastalık kapma ihtimaliniz bulunmaz. Sadece kedileri etkileyen bu hastalığın sonuçları son derece ciddidir, dolaysıyla hastalığın ortaya çıkmasını önlemek en etkili tedavi yöntemidir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kedileri etkileyen FIP; aynı zamanda Scottish Fold, Birman, Habeş, Himalayan, Ragdoll ve Devon Rex gibi cinslerde de önemli bir risk faktörüdür.
Sağlıklı kedinizi bu riskli hastalıktan korumak için alabileceğiniz birincil önlemler arasında ise şunlar bulunur:
- Kedinin, hastalık geçmişi bilinmeyen kedilerle ve bu kedilerin dışkılarıyla doğrudan temasını önlemek
- Mama kabı, su kabı ve kum gibi alanları kediye özel tercih etmek ve yabancı kedilerin temasından korumak
- Kediyi, çok sayıda kedinin bulunduğu, barınak benzeri alanlardan uzak tutmak
- Bağışıklık sistemini güçlendirici ek gıda ve takviyeleri düzenli olarak kullanmak
- Yaşam alanındaki çevresel stres unsurlarını ortadan kaldırmak
- Kediye rahat ve huzurlu bir ortam sağlamak
FIP, ölümcül sonuçları yüksek bir hastalık olduğundan düzenli aşılama ve kontrol çalışmaları ile sürekli kedi bağışıklık sistemini güçlü tutmanız gerekir. Bunun için istediğiniz her zaman veterinerinizden kedinize özel tavsiyeler alabilirsiniz.
